Investimet në infrastrukturën e gjelbër dhe ruajtjen e zonave të mbrojtura mund të rrisin Prodhimin e Brendshëm Bruto

Renis Bakalli

Në kontekstin e ndryshimeve të fundit në " Ligjin per Zonat e Mbrojtura ", të cilat përshijnë projekte  ndërtimi në zonat e mbrojtura, është thelbësore të analizojmë me kujdes pasojat dhe implikimet që këto ndryshime mund të kenë në zhvillimin afatgjatë të Shqipërisë. Argumentet kundër këtij ligji, nga perspektiva ime profesionale, janë të bazuar në analiza të detajuara dhe reflektojnë një qasje të qëndrueshme ndaj zhvillimit ekonomik dhe mjedisor.Së pari, lejimi i ndërtimeve në zonat e mbrojtura minon funksionin thelbësor të këtyre zonave: ruajtjen e biodiversitetit dhe ekuilibrit ekologjik. Këto zona janë kritike për ruajtjen e ujit, kontrollin e erozionit, dhe mbështetjen e një game të gjerë të specieve të bimëve dhe kafshëve. Çdo ndërhyrje masive, siç janë ndërtimet, do të kishte një ndikim negativ të pashmangshëm në këto funksione, duke rrezikuar jo vetëm biodiversitetin lokal por edhe shëndetin dhe mirëqenien e njerëzve që varen nga këto ekosisteme.Së dyti, argumenti që ky ndryshim ligjor do të ndihmojë në luftimin e shpopullimit dhe zhvillimin ekonomik të zonave rurale është  shkurtpamës. Zhvillimi i qëndrueshëm dhe afatgjatë  kërkon më shumë se thjesht ndërtime të reja; ai kërkon investime në ekonomitë lokale, edukimin, infrastrukturën e qëndrueshme, dhe turizmin e bazuar në natyrë, i cili respekton dhe vlerëson mjedisin natyror. Përqëndrimi vetëm në ndërtim si motor zhvillimi është një strategji e cunguar që injoron mundësitë e tjera më të qëndrueshme ekonomike.Së treti, procesi i vendimmarrjes për këtë ndryshim ligjor duket të ketë një konsultim të gjërë dhe të mirëfilltë publik. Për çdo ndryshim kaq të rëndësishëm, është jetike që të gjitha palët e interesuara, duke përfshirë komunitetet lokale, ekspertët mjedisorë, dhe shoqatat civile, të kenë një zë në diskutim. Ky proces duhet të jetë transparent dhe i hapur, për të siguruar që vendimet të jenë të informuara dhe të përfshijnë perspektivën më të gjerë të mundshme.Së katërti, ky ligj shkon kundër angazhimeve ndërkombëtare të Shqipërisë për mbrojtjen e mjedisit dhe zhvillimin e qëndrueshëm, duke përfshirë ato që lidhen me anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Pranimi dhe respektimi i standardeve dhe praktikave ndërkombëtare është thelbësor për të ndërtuar një të ardhme të qëndrueshme dhe për të mbrojtur reputacionin e vendit në arenën globale.Sipas të dhënave të Agjencisë Europiane të Mjedisit, zonat e mbrojtura në BE zënë rreth 18% të territorit të saj, me një angazhim të qartë për të rritur këtë sipërfaqe në përputhje me objektivat e Biodiversitetit për vitin 2030. Ndërkohë, në Shqipëri, zonat e mbrojtura përbëjnë 21% të territorit, duke përfshirë 11 parqe kombëtare dhe 4 vende të trashëgimisë botërore. Përmbysja e këtij bilanci, siç propozohet nga ndryshimi i ligjit, do të ishte një hap prapa në përpjekjet për të ruajtur mjedisin natyror.Një studim i kohëve të fundit tregon se investimet në infrastrukturën e gjelbër dhe ruajtjen e zonave të mbrojtura mund të rrisin PBB-në lokale me një mesatare prej 2.4% nëpërmjet turizmit dhe aktiviteteve të qëndrueshme ekonomike, krahasuar me 1.2% që ofron zhvillimi i paqëndrueshëm urban. Duke lejuar ndërtimet në zonat e mbrojtura, Shqipëria rrezikon të humbasë këtë potencial për rritje ekonomike afatgjatë dhe të qëndrueshme.Në përputhje me Direktivën e Habitatit të BE-së, çdo ndërhyrje në zonat e mbrojtura kërkon një vlerësim të rreptë të ndikimit mjedisor për të garantuar se nuk dëmtohet integriteti i tyre. Ky princip është bazuar në parandalimin e dëmeve të pariparueshme në biodiversitet dhe ekosisteme. Në krahasim, propozimi shqiptar ofron një hapësirë më të gjerë për interpretim dhe zbatim, duke mos garantuar një mbrojtje të fortë mjedisore sipas standardeve të BE-së.Në përfundim, ndryshimi në fjalë nuk i shërben as zhvillimit ekonomik as atij social të Shqipërisë në një perspektivë afatgjatë. Është thelbësore që vendimi për të ardhmen e zonave të mbrojtura të bëhet me një qasje të bazuar në shkencë dhe të përqendruar në ruajtjen e mjedisit si një burim të vlefshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm. Për të arritur një zhvillim të vërtetë dhe të qëndrueshëm, duhet të kthehemi në një model që vlerëson dhe mbron pasuritë natyrore të vendit, duke ofruar njëkohësisht mundësi ekonomike që janë të qëndrueshme dhe përfshijnë gjithë komunitetin.