Sfida e madhe e shekullit 21 është të mësosh të konsumosh më pak. Kjo është mënyra se si mund ta arrijmë këtë

Kolapsi ekologjik është vështirë të mungojë në titujt e lajmeve. Nga shpyllëzimi tek shpërbërja e tokës, zhdukja e specieve ndaj ndryshimeve klimatike, vitet e fundit kanë sjellë raporte të panumërta shqetësuese. Ne jetojmë në epokën e Antropocenës dhe na kujtohet çdo ditë e ardhmja jonë e pasigurt në një planet të paqëndrueshëm, shkruan Jason Hickel, Antropolog nga London School of Economics.
Sa herë që jap biseda publike, gjithmonë ekziston dikush që ngre dorën për të pyetur dhe më thotë se në të vërtetë, gjithçka ka të bëjë me mbipopullimin. Këta njerëz janë pothuajse gjithmonë ndonjë burrë i bardhë dhe argumenti i tij përgjithësisht përfshin ndonjë aspekt të racizmit. Njerëzit në vendet e varfra bëjnë shumë fëmijë, dhe ata duhet ta marrin nën kontroll këtë problem. Ata po shkatërrojnë gjithçka për ne të tjerët.
Ajo që më befason mbi këtë qëndrim është se trajtohet në të kundërtën e asaj cka vërtetë është. Ne kemi një problem me popullsinë, është e vërtetë. Por kjo nuk ka të bëjë fare me vendet e varfëra. Problemi i vërtetë është se ka shumë njerëz të pasur.
Konsumi i pabalancuar
Ka një mënyrë të thjeshtë për ta treguar këtë. Në vitet e fundit, shkencëtarët kanë publikuar vlerësime të konsumit të përgjithshëm të materialeve botërore, duke përfshirë gjithçka nga peshqit tek bagëti, nga mineralet tek metalet, nga pyjet deri te lëndët djegëse fosile. Rezulton më shumë se 80 miliardë ton në vit. Një nivel i qëndrueshëm i konsumit është rreth 50 miliardë ton në vit, sipas shkencëtarëve. Ne jemi duke tejkaluar masën prej 60%.
Ne mund t’i shohim pasojat rreth nesh. Stoqet e peshkut janë në rënie. Pjalmuesit po shuhen. Dheu i tokave bujqësore po kthehet në pluhur. Breza të tërë të oqeaneve bregdetare janë shndërruar në zona të vdekura.
Megjithatë, konsumi material nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë në të gjithë popullsinë njerëzore. Njerëzit në vendet e pasura konsumojnë shumë më tepër se homologët e tyre në pjesën tjetër të botës, sipas të dhënave më të fundit. Një banor i një vendi me të ardhura të larta djeg rreth 28 ton sende çdo vit. Në të kundërt, njerëzit në vendet me të ardhura të ulëta përdorin më pak se dy ton çdo vit. Indianët konsumojnë 3.6 ton. Njerëzit në vendet me të ardhura të mesme të larta si Kina dhe Brazili konsumojnë rreth 12 ton. Kjo është e drejtë në një mesatare botërore, dhe më pak se gjysma e sasisë së konsumuar nga homologët e tyre në vende si Britania dhe SHBA.
Nëse të gjithë në botë do të konsumonin aq sa një person në një vend me të ardhura të larta, do të duhej 3.8 Toka për të na mbështetur. Në të kundërt, nëse të gjithë do të konsumonin aq sa një person në pjesën tjetër të botës, ne do të ishim në nivelin e qëndrueshmërisë.
Nëse duam të dimë se kush duhet fajësuar për krizën tonë ekologjike, të dhënat janë të qarta. Që nga viti 1990, konsumi vjetor global është rritur me 33 miliardë ton, duke na shtyrë thellë në zonën emergjente. Rritja e konsumit për frymë të vendeve të pasura përbën 81% të kësaj. Me fjalë të tjera, pothuajse gjithë mbingarkesat tona janë të nxitura nga të pasurit botërorë.
Jo çdo njeri po shkakton krizën
Ky është problemi me gjuhën e Antropocenës. Vetë fjala na bën të supozojmë se njerëzit, në një formë abstrakte, gjenerike, po destabilizojnë biomën tonë planetare. Nëse kjo është pika juaj e fillimit, atëherë natyrisht ju do të shqetësoheni për rritjen e popullsisë në hemisferën jugore të Tokës. Por nuk ka njerëz të përgjithshëm në botë. Njerëzit jetojnë në lloje të ndryshme të shoqërive, me vlera të ndryshme, histori dhe sisteme ekonomike. Nuk janë vetë njerëzit që po shkaktojnë krizën tonë, është një nëngrup i veçantë i njerëzve. Ata që jetojnë në shoqëri — kryesisht si në Amerikën e Veriut dhe në Evropën Perëndimore — e shohin konsumin material si një virtyt më të lartë dhe që insistojnë që ekonomitë e tyre të gjenerojnë më shumë prej tyre çdo vit, në një kurbë eksponenciale, pavarësisht nga pasojat.
Nëse do të kemi një mundësi të mirë për të mbijetuar Antropocenën, vendet e pasura do të duhet të ulin konsumin e tyre dhe të agjërojnë. Kjo mund të tingëllojë e frikshme. Njerëzit shqetësohen se zvogëlimi i konsumit me 75% — shuma e nevojshme për vendet e pasura për të operuar deri në kufirin e sigurt — nënkupton varfërinë dhe mjerimin. Por kjo nuk duhet të jetë kështu. Na është thënë se nivele të larta të konsumit janë të nevojshme për nivele të larta të zhvillimit njerëzor, por kjo thjesht nuk është e vërtetë.
Konsideroni Kosta Rikën, për shembull. Konsumi i Kosta Rikës për kokë është pak mbi nivelin e qëndrueshëm, por ato kanë disa nga treguesit më të lartë të zhvillimit njerëzor në botë. Njerëzit e Kosta Rikës mund të presin që të jetojë më gjatë se amerikanët dhe me një nivel të mirëqenies dhe kënaqësisë së jetës që garon edhe me vendet skandinave. Në këtë kuptim, Kosta Rika është një nga ekonomitë më efikase në Tokë: siguron nivele të larta të mirëqenies njerëzore me presion relativisht të vogël ekologjik. Ne kemi menduar për zhvillimin e gabuar. Kemi konsideruar vende si SHBA dhe Suedia si synimet tona, kur ne duhet t’i kishim kushtuar vëmendje atyre si Kosta Rika.
Si mund të arrijmë atje?
Hapi i parë është futja e kufijve të konsumit të burimeve, në mënyrë ideale nga një traktat ndërkombëtar, ashtu siç kemi bërë për emetimet e karbonit. Kjo do të ndryshonte çmimet për të reflektuar koston e vërtetë të përdorimit të burimeve.
Hapi i dytë do të ishte futja e treguesve të rinj të progresit. Kjo do të nënkuptonte kalimin nga GDP në një masë më të balancuar, siç është Treguesi i Progresit të Vërtetë (GPI), i cili llogarit shifrat si ndotja dhe shterimi natyror i aseteve. Duke u përqëndruar në GPI do të na ndihmonte të maksimizojmë të mirat sociale, duke minimizuar të metat ekologjike.
Të tregohemi të sinqertë. Kjo do të kërkojë një ndryshim radikal. Tani për tani, qëllimi ynë primar ekonomik është rritja, rritja, rritja. Ky objektiv mund të ketë kuptim në fillim të shekullit të 20-të, por nuk është më i përshtatshëm si qëllim, veçanërisht për shtetet e pasura. Është koha të evoluojmë drejt një lloji tjetër të ekonomisë, të fokusuar në arritjen e mirëqenies për të gjithë brenda kufijve ekologjikë të planetit tonë. Kjo është sfida e shekullit 21. Ne jemi brezi që duhet ta bëjë të ndodhë.